Türkiye gibi gelir dağılımın adaletsiz olduğu ülkelerde insanlar kolay yoldan para kazanmanın, kaba tabirle “köşeyi dönmenin” yollarını ararlar. Maddi imkansızlıkları fırsata çevirmek isteyen bazı sermayedarlar için gelir eşitsizliği olan ülkeler eşsiz birer pazar konumundadır. Yıllardır fakir Türk halkının ümitleri üzerinden çok büyük karlar elde eden “saadet zinciri”, “titan zinciri” benzeri piramit satış sistemine dayalı oluşumların bugün hiçbiri ayakta değil ve hemen hepsi hukuk karşısında ciddi bedeller ödediler, ancak bu durumun dolandıran insanların mağduriyetini giderme yolunda hiçbir katkısı olmadı.
Öncelikle piramit satışın nasıl işlediği üzerinde duralım. Bu satış sistemlerinde her zaman hayali bir ürün söz konusudur, siz bu ürünü satın alarak sisteme dahil olursunuz. Satın alma demişsek yanlış anlaşılmasın, paranız karşılığında herhangi bir ürün satın almıyorsunuz sadece aldığınızı varsayıyorsunuz. Piramit satışa dayalı saadet zincirinin asıl meselesi işte bu noktada devreye giriyor. Ürünü ilk satın alırken verdiğiniz para karşılığında firma size o ürünün satışını yapma yetkisi veriyor ve siz sattığınız her ürün başına komisyon alıyorsunuz. Satıcı firmalar cömertlikleriyle göz kamaştırıyorlar zira sizin satış yaptığınız kişi eğer yeni bir satış yaparsa o satıştan da komisyon alabiliyorsunuz. Ürün için herhangi bir maliyet yükümlülüğü bulunmayan firmaların bol kepçeden kar dağıtmaları, bu sisteme üye olanlar tarafından çoğunlukla sorgulanmıyor. Ne de olsa herhangi bir ürün temin etmek zorunda olmayan bu firmalar hayali ürünler üzerinden ticaret yaptıklarını, bu işin yasal ve etik olduğunu iddia ediyorlar. Bahsedilen ürünün ne olduğu önemli değil; size Afrika’nın Serengeti Vadisinde yaşayan bir fili bin dolara sattıklarını ve eğer siz de bir tanıdığınıza fil satarsanız iki yüz dolar kar edebileceğinizi söylediklerini düşünün. Şayet beş ayrı arkadaşınıza birer fil satarsanız yaptığınız masrafı çıkarıp kar etmeye başlayacaksınız. Ancak kendisine fil veremeyeceğiniz beş ayrı arkadaşınız fil satın almaya ikna olacaklar mı? Diyelim ki oldular, yaptığınız bu satış ne kadar etik?
Saadet zincirleri ülkemizde hukuken yasaklansa da yasalardaki açıklardan faydalanan yeni nesil piramit satış sistemleri varlıklarını hala sürdürüyorlar. Mega Holdings de bunlardan birisi ancak diğerlerinden farklı olarak bu firma üyelerine somut bir ürün sunuyor; web sitesi. Ortada bir ürünün olması dolayısıyla kendilerinin piramit satış ile değil network pazarlama sistemiyle çalıştıklarını iddia ediyorlar. Tanımsal olarak network marketinge uysalar da ortada hala bir sorun var; sisteme üye olmak için yaklaşık 750 dolar ödemek gerekiyor ancak sunulan web sitesi hizmetinin değeri 75 dolar civarında. Üyeleri ile konuşulduğunda bu sistemin sadece site satışı olmadığını, danışmanlık ve kişisel gelişim hizmetlerini de kapsadığını iddia ediyorlar. Bu danışmanlığın kapsamında; hazır web sitesi paketlerinin kullanımı, network satışta başarılı olma gibi konular var. Çoğunlukla profesyonel gelişim uzmanları yerine Mega Holdings üyelerinin verdikleri bu eğitimler için yüzlerce dolar ödemek ne kadar mantıklı? Ayrıca bahsedilen hazır web sitesi paketlerinin en başarılı örnekleri open source, yani ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Yine bu paketlerin eğitimlerini internet üzerinden ücretsiz temin etmek mümkündür.
Mega Holdings yasal mı? Saadet zinciri mi network pazarlama sistemi mi? Bunları zaman gösterecek ancak insanların bilmesi gereken bir şey var ki ürün, emek veya fikir olmadan para kazanmak mümkün değildir.
